Οι μέρες που διανύουμε μπορει να είναι περίεργες, ωστόσο εμείς θα κάνουμε τις καθιερωμένες μας βιβλιοπροτάσεις μιας και φτάσαμε στις διακοπές των Χριστουγέννων.
Ίσως είχαν πράγματι δίκιο οι Έλληνες, ότι δηλαδή στην αρχή ήταν το χάος. Πολλές παρατηρήσεις της σύγχρονης φυσικής μοιάζουν να το επιβεβαιώνουν.
Όμως, τι συνέβη τις πρώτες στιγμές ζωής του σύμπαντος;
Προκειμένου να δώσουν μια απάντηση σε αυτό, επιστήμονες διερευνούν καθημερινά την ύλη.
Χρησιμοποιούν μεγάλα τηλεσκόπια και ισχυρούς επιταχυντές σωματιδίων για να ανασυνθέσουν λεπτομερώς τους μηχανισμούς μέσω των οποίων γεννήθηκε το θαύμα που μας περιβάλλει και να συλλέξουν ενδείξεις για το τέλος του.
Κρατώντας αποστάσεις από σύνθετους επιστημονικούς όρους, ο κορυφαίος φυσικός του CERN, Guido Tonelli, απαντά στο μεγάλο ερώτημα σε επτά κεφάλαια, από τη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) μέχρι την εμφάνιση των αστεριών, των γαλαξιών και, τέλος, του ανθρώπου. Ένα ιλιγγιώδες ταξίδι πίσω στον χρόνο μέχρι τη μυστηριώδη αρχή των πραγμάτων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Όλοι το γνωρίζουμε – μία ώρα μαθήματος μπορεί να αλλάξει μια ζωή, να χαράξει μια άλλη κατεύθυνση στο πεπρωμένο, να δώσει μορφή σε αυτό που, μέχρι πριν από λίγο, μόλις που διαφαινόταν. Κάθε φορά που υπάρχει μάθημα, υπάρχει πάντοτε ένα αποτέλεσμα υποκειμενοποίησης, ένας παράγοντας της τύχης, μια απρόσμενη συνάντηση με κάτι που μας αγγίζει, με μια πραγματικότητα που εξάπτει και ανατρέπει. Η διδασκαλία είναι η δυνατότητα μεταμόρφωσης των γνωστικών αντικειμένων σε ερωτικά σώματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η κατανόηση του ανθρώπου για τον φυσικό κόσμο είναι γεμάτη χάσματα. Όχι μικρά κενά που μπορούμε να αγνοήσουμε, αλλά τεράστιες ελλείψεις στις βασικές μας αντιλήψεις για το πώς λειτουργεί ο κόσμος. Ο δημιουργός του διαδικτυακού κόμικ phdcomics.com Χόρχε Τσαμ και ο σωματιδιακός φυσικός Ντάνιελ Γουάιτσον ενώνουν τις δυνάμεις τους για να εξερευνήσουν όλα όσα ξέρουμε για το σύμπαν: τις πελώριες τρύπες που υπάρχουν στις γνώσεις μας για τον κόσμο. Χρησιμοποιώντας ευρηματικά πληροφοριογραφικά και καρτούν, και ασυνήθιστα διασκεδαστικές και γλαφυρές επιστημονικές εξηγήσεις, μας δίνουν τις καλύτερες απαντήσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή για πολλά ερωτήματα που εξακολουθούν να μπερδεύουν τους επιστήμονες, όπως:
– Γιατί υπάρχει ένα όριο ταχύτητας στο σύμπαν;
– Γιατί δεν είμαστε όλοι φτιαγμένοι από αντιύλη;
– Τι (ή ποιος) επιτίθεται στη Γη με μικροσκοπικά, υπερταχέα βλήματα;
– Τι είναι η σκοτεινή ύλη, και γιατί επιμένει να μας αγνοεί;
Παρότι το σύμπαν είναι γεμάτο από αλλόκοτα πράγματα που δεν βγάζουν κανένα νόημα, οι Τσαμ και Γουάιτσον υποστηρίζουν πειστικά ότι τα ερωτήματα που δεν μπορούμε να απαντήσουμε είναι εξίσου ενδιαφέροντα με εκείνα που μπορούμε.
Αυτή η πλούσια εικονογραφημένη εισαγωγή στα μεγαλύτερα μυστήρια της φυσικής απομυθοποιεί επίσης πολλά περίπλοκα ζητήματα που γνωρίζουμε, από τα κουάρκ και τα νετρίνα μέχρι τα βαρυτικά κύματα και τις εκρηγνυόμενες μαύρες τρύπες. Προσφέροντάς μας ίσες δόσεις από χιούμορ και απόλαυση, οι Τσαμ και Γουάιτσον μάς προσκαλούν να δούμε το σύμπαν σαν μια πιθανόν απέραντη αχαρτογράφητη έκταση που παραμένει στη διάθεσή μας για να την εξερευνήσουμε. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Γιατί πιστεύουν τόσοι άνθρωποι στην τηλεπάθεια, στους μάγους, στις προηγούμενες ζωές, στις απαγωγές από εξωγήινους και στα φαντάσματα; Τι έχει οδηγήσει στη διάδοση της επιστημονικής εκδοχής της βιβλικής δημιουργίας, του αποκαλούμενου «επιστημονικού δημιουργισμού» και στην πεποίθηση ότι ποτέ δε συνέβη το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα; Γιατί στην εποχή αυτή την, υποτίθεται, επιστημονικά φωτισμένη μοιάζουμε να βρισκόμαστε σε μεγαλύτερη και ποιο επικίνδυνη σύγχυση παρά ποτέ; Ο ιστορικός της επιστήμης Μάικλ Σέρμερ ερευνά τους λόγους για τους οποίους τα αλλόκοσμα φαινόμενα και οι αιρέσεις έλκουν τόσους πολλούς, προσφέρει, επίσης, λογικές αναλύσεις και πολύτιμα στοιχεία έτσι ώστε όχι απλώς να μάθουμε την αλήθεια για τις τόσες απάτες και πλάνες που βρίσκουν απήχηση στη σημερινή κοινωνία, αλλά και για να είμαστε σε θέση να τις αντικρούσουμε. Τα επιχειρήματά του συνιστούν, εν τέλει, έναν πανηγυρικό για το επιστημονικό νεύμα και τη χαρά που μπορεί κανείς να αντλήσει ερευνώντας τα μεγαλύτερα μυστήρια του κόσμου – ακόμα και αν πολλά από τα ερωτήματα που τίθενται παραμένουν αναπάντητα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Η Εύα -μια ανήσυχη φοιτήτρια του τμήματος πλατωνικής φυσικής του πανεπιστημίου των καθαρών επιστημών (οι ονομασίες δικές της)- καταλαμβάνεται κάποια στιγμή από την «αμαρτωλή» περιέργεια του πραγματικού κόσμου και αποφασίζει να δραπετεύσει για λίγο από τα υψίπεδα της καθαρής θεωρίας, στα οποία κινείται η σχολή της, και να αφήσει την περιέργειά της να την οδηγήσει. Και ξεκινά τις αναζητήσεις της από τον έναστρο ουρανό. Θέλει ν’ αφεθεί στην παράξενη έλξη που αισθάνονταν πάντα οι άνθρωποι γι’ αυτόν και υπήρξε η κινητήρια δύναμη για να γεννηθεί η ιδέα της νομοκρατούμενης φύσης πρώτ’ απ’ όλα και η ίδια η επιστήμη στη συνέχεια.
Τούτο το βιβλίο δεν είναι παρά η ιστορία της Εύας και τριών φίλων-συμφοιτητών της που μοιράζονται τους προβληματισμούς της και πραγματοποιούν μαζί της ένα εξερευνητικό ταξίδι στον έναστρο ουρανό με μόνο εφόδιο στις αποσκευές τους τη στοιχειώδη λυκειακή μηχανική και οδηγό τα ερωτήματα που οι ίδιοι θέτουν στη διαδρομή.
Στη μάθηση -όπως και στην επιστήμη- πιο σπουδαίες είναι οι ερωτήσεις, όχι οι απαντήσεις: αυτό θα είναι το αγαπημένο τους σύνθημα στην πορεία. Το «δαγκωμένο μήλο που πέφτει» -το βιβλικό μήλο και το μήλο του Νεύτωνα μαζί- είναι το σκίτσο που θα εμπνευστεί η Εύα για να συμβολίσει το μόνο αυθεντικό κίνητρο της επιστήμης και της μάθησης: την έμφυτη περιέργεια του είδους μας για τον κόσμο. Για την Εύα, συμβολίζει επίσης το δημιουργικό σχολείο στο οποίο ονειρεύεται κάποτε να διδάξει.
Γραμμένο -στο μεγαλύτερο μέρος του- σε διαλογική μορφή, το βιβλίο απευθύνεται σε ανήσυχους εκπαιδευτικούς, σε πολίτες με γνήσιο ενδιαφέρον για την επιστήμη και, βέβαια, σε μαθητές ή φοιτητές που ασφυκτιούν -όπως κι οι ήρωες του βιβλίου- μέσα στη στειρότητα του τρόπου διδασκαλίας της επιστήμης στη χώρα μας.
*δεν είναι όλες οι εκδόσεις πρόσφατες
ΥΓ: για παλαιότερες βιβλιοπροτάσεις μπορείτε να επιλέξετε την ετικέτα βιβλία
in search of Physics 