Johann Heinreich Pestalozzi (1746 – 1827)
Στο κελάρυσμα των χρόνων υπάρχουν άνθρωποι που με την παρουσία τους κοσμούν το ανθρώπινο είδος. Ένας από αυτούς, που έκανε την αγάπη πράξη στη ζωή του, είναι ο μεγάλος Ελβετός παιδαγωγός Johann Heinrich Pestalozzi.
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε το 1746 στη Ζυρίχη και πέθανε το 1827 στο Μπρίγκ Αργάου και από ηλικία 5 ετών ήταν ορφανός από τον ιατρό πατέρα του και μεγάλωσε με την μητέρα του και την παιδαγωγό Μπαμπέλι. Επηρεασμένος από τον Διαφωτισμό, τον Μπάζεντοφ και κυρίως από τον Ρουσσώ που με το έργο του Αιμίλιος ή Περί Αγωγής (1762) που είναι μια πραγματεία πάνω στην ανατροφή του σύγχρονου άνδρα και πολίτη της νέας εποχής και εκφράζει ένα νέο όραμα για την τοποθέτηση της παιδικής ηλικίας μέσα στην κοινωνία, αφοσιώθηκε στην παιδαγωγική. Το 1769 αγόρασε ένα αγρόκτημα στο Νόιχοφ που το μετέτρεψε σε σχολείο για φτωχά και εγκαταλελειμμένα παιδιά. Το εγχείρημα του διήρκησε 10 χρόνια, αλλά κάτω από το βάρος κυρίως οικονομικών δυσκολιών αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει.
Το συγγραφικό έργο
Ο Πεσταλότσι τότε αφιερώθηκε στη συγγραφή όπου σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία με τα έργα του «Λεονάρδος και Γερτρούδη» ενώ αποκαλυπτικό για τις αντιλήψεις του σχετικά με τη μοίρα και την ουσία της ανθρωπότητας είναι το έργο «Οι έρευνές μου πάνω στην πορεία της φύσης», στην εξέλιξη του ανθρώπινου γένους (1797). Αργότερα ακολούθησαν τα έργα «Πώς η Γερτρούδη διδάσκει τα παιδιά της» (1801), το «Βιβλίο των μητέρων» (1803), καθώς και το αυτοβιογραφικό «Κύκνειο άσμα» (1825). Μετά από ένα σύντομο διάστημα, στη διάρκεια του οποίου εργάστηκε ως απλός δάσκαλος μιας ομάδας ορφανών του πόλεμου, στην πρωτεύουσα του καντονιού Ουντερβάλντεν, Στανς, ο Πεσταλότσι κατάφερε το 1799 να αποκτήσει από την Ελβετική κυβέρνηση τον πύργο του Μπούργκντορφ κοντά στη Βέρνη, όπου συνέχισε το παιδαγωγικό του έργο. Το 1805 δημιούργησε στο Ιβερντόν (κοντά στο Νεσατέλ) εκπαιδευτικό ίδρυμα με οικοτροφείο στο οποίο προσαρτήθηκε και ένα διδασκαλείο, που απέκτησε μεγάλη φήμη και προσέλκυσε μαθητές και επισκέπτες, μεταξύ των οποίων ήταν ο φιλόσοφος Γιόχαν Φίχτε και οι παιδαγωγοί Φρίντριχ Φρέμπελ και Γιόχαν Χέρμπαρτ. Μέσα από τα έργα του και τις πολλές εκπαιδευτικές προσπάθειές του, ο Πεσταλότσι αναδείχθηκε ως μεγάλος παιδαγωγός, κυρίως επειδή υποστήριξε με σθένος το δικαίωμα του λαού για μόρφωση.
Ο σκοπός της εκπαίδευσης
Ο Πεσταλότσι υποστήριζε ότι η αποστολή της εκπαίδευσης είναι η προώθηση της ανάπτυξης της ανθρώπινης φύσης που είναι πνεύμα, ελευθερία και δράση, με σκοπό την προετοιμασία του παιδιού ώστε να ασκήσει ενσυνείδητα τα καθήκοντά του ως κοινωνικό και πολιτικό όν. Σκοπός της αγωγής του ανθρώπου σύμφωνα με τον Πεσταλότσι είναι η καλλιέργεια της διανοητικής, φυσικής μόρφωσης καί η καλλιέργεια του ήθους (εκπαίδευση της καρδιάς), γι’ αυτό το λόγο υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για καθολική παιδεία, για μόρφωση όλων των κοινωνικών στρωμάτων. Απώτερος στόχος της ευρείας διαπαιδαγώγησης είναι η αναμόρφωση της κοινωνίας, η διατήρηση του κράτους και η παγίωση της ισότητας και της ελευθερίας.
Ο δάσκαλος πρέπει να προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών, να παρουσιάζει την ύλη σταδιακά για την εμπέδωση της, να προσαρμόζει τη διδασκαλία στις ανάγκες των μαθητών και να προσπαθεί να υπάρχει οργανική σχέση στα περιεχόμενα της μάθησης.
Είναι ο εισηγητής της αλληλοδιδασκαλίας των μαθητών και από αυτόν εμπνεύσθη ο Καποδίστριας το παιδαγωγικό σύστημα που ήθελε να εφαρμόσει στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
Στο κάθε παιδί, που μπαίνει στη ζωή απ’ τη χρυσή πόρτα της στοργής και το συντροφεύει ο ειλικρινής έπαινος, στην άρπα της ψυχής του, κουρδίζεται μια ευγενική χορδή.
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση είναι το στοιχείο της αγάπης, που είναι διάχυτο σε όλο του το έργο. Η αγάπη ως απαραίτητο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης και ως κεφαλαιώδες θέμα του πεσταλότσειου παιδαγωγικού έργου, ήταν ταυτόχρονα και ο βαθύτερος σκοπός της αγωγής του.
in search of Physics 